Dat de Tuinen in Demen een bijzondere tuin zou zijn, had ik al verwacht, na de lezing vorig jaar van Martje van den Bosch. En dat valt ook niet tegen. Dit is een tuin die een beroep doet op de zinnen en de emoties. Een tuin om doorheen te dwalen en op je in te laten werken. Allereerst vallen de bijzondere kleurencombinaties op. Martje schildert met kleuren die elkaar versterken en verdiepen. De hagen verbergen steeds wat er achter te zien is.
Steeds dieper leiden de paden je de tuin in, het voelt een beetje aan als een doolhof. Mij is verteld dat er ooit iemand spontaan begon te huilen als reactie op deze tuin. Hoewel ik daar geen aanvechting toe heb, kan ik mij er wel wat bij voorstellen. 
Bijzonder is de rozenberceau, waar je op een roze tapijt loopt, in een wolk van geurende roze rozen. Heel bijzonder is ook de verstilde, naar binnen gerichte, ronde witte tuin. En de laan met hoge gele rozenbomen tegen de dijk langs de tuin, waar je blik juist weer naar buiten en omhoog wordt geleid. 
De moestuin is een volwaardig onderdeel van deze tuin: de groenten zijn in steeds grotere concentrische cirkels geplant met daaromheen vaste planten en struiken. Een knipoog naar een uitdijend heelal, vind ik het. Heel lastig om te bewerken, lijkt me! 

De kasteeltuin in Hemmen is heel anders van sfeer, een prachtige, negentiende eeuws aandoende verzameltuin. Heel veel verschillende planten (prachtige hosta’s!) en heel veel naambordjes. De tuin is ommuurd, ingedeeld in vierkante en ronde bedden met buxushagen. Een mooie waterpartij aan de muur. 
Bankjes romdom bieden een rustige plek om even uit te rusten en te genieten van het uitzicht op de tuin. De tuin wordt al jarenlang onderhouden door een vaste groep enthousiaste vrijwilligers. En dat doen ze met veel kennis van zaken. 

De laatste tuin van Hendrik Zaayer heeft, vind ik, wat weg hebben van een modeltuin. Dat komt misschien doordat de eigenaar hovenier is en veel te vertellen heeft over de bomen en planten en de indeling van de tuin. De tuin is mooi, maar een beetje gewoon, het verhaal is leuker dan de tuin. Mooi is wel de avondzonborder met bijzondere kleuren. Over zijn -weliswaar spaarzame- gebruik van bestrijdingsmiddelen vertelt de eigenaar, dat zijn klanten zijn uurprijs niet kunnen/willen betalen als hij zonder roundup zou werken. Hij stelt dat een minimaal gebruik ervan niet in de grond terecht komt en daardoor niet schadelijk is. 
Een beetje treurig over het idee dat mensen een nette tuin nog altijd belangrijker vinden dan respect voor de natuur, loop ik mee naar de rest van de tuin. En kom terecht in een enclave van natuurlijk groen, een stukje Gelders landschap waar inheemse planten kunnen laten zien wat er allemaal aan het verdwijnen is in onze omgeving. 
De tuineigenaar vertelt dat hij ingegaan is op een verzoek om een stukje ongebruikte grond ter beschikking te stellen om de oorspronkelijke vegetatie van het gebied in stand te houden. En dit is het geworden. Het is prachtig. 
Verderop heeft hij zelf een natuurlijke vijver aangelegd, waar de natuurlijke vegetatie als vanzelf is opgekomen en waar bijvoorbeeld de heermoes (!) in volle glorie staat te pronken, een prachtige plant in zijn eigen omgeving. 
Het enthousiasme van de tuineigenaar over hoe mooi in de natuur alles samenwerkt als je niet ingrijpt, is aanstekelijk en verrassend, gezien het
eerdere beeld van zijn nogal ingrijpend tuinbeheer.
Wat hij vertelt over het ligusterbijtje dat wakker wordt als de liguster begint te bloeien en dood gaat als de liguster uitgebloeid is, zal mij thuis voor een dilemma plaatsen. Toch maar wat ligusterheg in bloei laten komen?

Een bijzondere dagtocht met veel verschillende indrukken en stof tot nadenken! 

                              Marian van der Horst 

bovenste foto tuinen van Demen: Suzan Dekker;
andere foto's: Marian van der Horst  

 redactie: gepubliceerd in de nieuwsbrief van augustus/september 2022.